Page 260 - Địa chí Hà Đông

PHẦN 2 LỊCH SỬ

lưới y tế ở làng xã hầu như không có, cho dù cả tầng lớp tiểu chủ, hết sức bấp bênh do
có thì hầu hết người dân cũng không đủ khả nghề dệt một năm thường chỉ đắt hàng vài

năng chi trả chi phí. ba tháng cuối năm, thời gian còn lại ế ẩm,
Cùng với sự cai trị và quá trình du nhập việc làm không ổn định.
văn hóa của thực dân Pháp, diện mạo văn hóa Thợ thủ công nhìn chung là hộ nghèo,

ở các đô thị có xu hướng Âu hóa. Song, sự không có vốn hoặc có rất ít, lao động quanh
nghèo nàn về kinh tế khiến đời sống vật chất năm suốt tháng vẫn không đủ ăn. Họ luôn
và tinh thần của đa số người dân không có sống trong cảnh “Tơ kênh - gạo chịu”, “giật
thay đổi đáng kể. Người dân vẫn mặc quần gấu vá vai” do phải mua chịu tơ, bán được
gụ, áo nâu, chân đất, chiếu manh, phần lớn hàng mới có tiền trả rồi lại mua chịu tiếp để

sống trong những ngôi nhà tranh, vách đất, làm trả nợ. Gạo ăn trong ngày cũng cùng
quanh năm gồng gánh, kéo xe để mưu sinh. cảnh như mua chịu tơ. Gặp lúc tơ cao, gạo
Dưới tác động của những chính sách cai kém, hàng ế, bán chỉ đủ vốn, nhiều khi lỗ

trị của thực dân Pháp, xã hội Hà Đông có vốn thợ thủ công vẫn phải làm hàng để lần
nhiều thay đổi, đặc biệt là sự phân hóa giai hồi trả nợ. Trong bối cảnh như vậy, ngay
cấp diễn ra ngày càng sâu sắc. Thị xã Hà cả tầng lớp tiểu chủ, không thiếu những hộ
Đông là một đô thị nhỏ, đại bộ phận dân cư trong cảnh “nay là chủ mai là thợ” làm thuê.
là thợ thủ công, viên chức, tiểu thương, binh Câu ca ở các làng dệt đã phản ảnh cuộc sống

lính và học sinh nhưng chủ yếu vẫn là tầng bấp bênh đó:
lớp thợ thủ công và tiểu thương. Ở các làng, “Phải khi hàng ế, tơ cao
xã vùng nông thôn, chiếm tuyệt đại đa số Rủ nhau đi gánh bùn ao đổ đồng” 1

dân cư là địa chủ, nông dân và thợ thủ công. Do đặc điểm nghề nghiệp, người thợ thủ
Ở hai khu phố, còn có những người thuộc công thường giao dịch rộng nên nhạy bén
tầng lớp tiểu tư sản. với thời cuộc, với những đổi thay của xã
Thợ thủ công là lực lượng quan trọng hội. Những yếu tố đó đã giúp cho thợ thủ
nhất trong các tầng lớp dân cư ở cả thị xã và công mà chủ yếu là thợ dệt giữ vị trí quan

những làng, xã. Thợ thủ công bao gồm cả trọng trong quá trình tiếp thu các trào lưu
thợ đi làm thuê và những người tự sản xuất. tiến bộ của xã hội ở thế kỷ XX.
Họ là kết quả của chính sách “chấn hưng Tầng lớp buôn bán nhỏ khá đông đảo.

công nghệ” do bộ máy thống trị địa phương Ngoài những người có gia đình cư trú tại
duy trì và thực hiện. Nhiều thứ thuế đánh hai khu phố Hà Cầu và Hà Văn (thị xã); còn
vào ngành nghề của người sản xuất tiểu thủ lại, đa số các tiểu thương cưu trú ở các làng
công. Người làm nghề dệt, bên cạnh thuế xung quanh, nhất là Cầu Đơ, Vạn Phúc, La
hàng hóa, thuế chợ, có thuế khung cửi, thuế

tơ... Cuộc sống của người thợ thủ công, kể 1 Lúc đó nhà giàu có thuê người vét ao lấy bùn đổ
ra đồng làm phân bón, hoặc tôn cao mặt ruộng.

260 địa chí hà đông