Page 251 - Địa chí Hà Đông

LỊCH SỬ PHẦN 2

xác và hiệu quả. Địa chủ còn sử dụng nhiều non”, “gạo chịu” để sinh sống. Cuộc sống
hình thức khác như phải lễ lạt, biếu xén của nông dân trong cảnh quanh năm, suốt

trong ngày giỗ, tết và cho vay nặng lãi với đời đi làm thuê và ở trong “nhà rạ vách
lãi năm, lãi tháng... Các hộ địa chủ ở Cự Đà đất”, cơm, cháo không đủ ăn, áo không
và một vài nơi khác trong khu vực đến xâm đủ mặc.

canh ruộng đất đã thông qua các “bầu chủ” Hà Đông từ xưa đã nổi tiếng bởi những
để bóc lột nông dân bằng hình thức phát làng nghề truyền thống, đặc biệt là nghề dệt
canh thu tô. Cứ vào mùa thu hoạch, thóc lúa tơ lụa ở các làng Vạn Phúc, La Khê, La Cả...
phơi khô, quạt sạch lại theo thuyền thúng với câu ca:
xuôi sông Nhuệ hoặc gánh gồng xuống Cự “Một vùng như gấm như hoa

Đà nộp cho địa chủ. Nhìn vào quê lụa, nhìn ra kinh kỳ”
Phần lớn các hộ địa chủ nhỏ, phú nông ở Chính quyền thực dân đầu tư xây dựng
các làng dệt không sử dụng hình thức phát nhiều nhà máy dệt với kỹ thuật hiện đại;

canh, thu tô mà thường thuê nông dân đến đồng thời, nhập nhiều loại vải sản xuất ở
làm theo thời vụ. Câu ca ở một số nơi thuộc Pháp với chất lượng cao. Do đó nghề dệt
Thanh Oai, Hà Đông về “Chiêm Nam”, truyền thống gặp nhiều khó khăn. Từ sau
“Mùa Bắc” có nghĩa: Cứ đến vụ chiêm chiến tranh thế giới thứ nhất, trong cuộc
xuống các xã vùng Thanh Oai, vụ mùa là khai thác thuộc địa lần thứ hai, chính quyền

lên các xã phía Hoài Đức để gặt thuê. thực dân thực hiện chính sách “chấn hưng
Một số công trình thủy lợi được tiến công nghệ”. Ở Hà Đông, một số làng xã
hành như cống điều tiết nước ở Cầu Đơ, có các nghề thủ công nổi tiếng đã được lựa

đào kênh La Khê, song không giải quyết chọn để lập thành “làng kiểu mẫu” và thực
dứt điểm tình trang “chiêm khê, mùa thối”. thi chính sách “chấn hưng công nghệ”. Từ
Sản xuất nông nghiệp vẫn theo lối canh đây, các làng nghề thủ công nghiệp khác
tác truyền thống, phụ thuộc chủ yếu vào được khuyến khích phát triển, kinh tế tiểu
thiên nhiên, năng suất thấp; chăn nuôi nhỏ thủ công nghiệp ở Hà Đông có những bước

lẻ, lạc hậu. Mỗi năm cấy 1 vụ mùa, năng tiến vượt bậc.
suất thường chỉ đạt 60-70 kg/1 sào. Tình Tổng đốc Hoàng Trọng Phu tích cực
trạng thiếu ăn là phổ biến, thậm chí có tuyên truyền về the lụa Vạn Phúc, La Khê,

người còn bị chết đói. Không những thế, “đỡ đầu” một số tiểu chủ cải tiến mặt hàng
nông dân phải gánh vác việc làng, nuôi dệt tơ lụa, đưa lụa Vạn Phúc đi dự hội chợ
lợn, nuôi gà phục vụ ngày tế, lễ hội làng, Đấu Xảo Hà Nội và hội chợ “Triển lãm
phe giáp. Nhiều hộ rơi vào tình cảnh túng kinh tế các nước thuộc địa” của Pháp tại
quẫn, lầm than, phải đi vay lãi (thường là Pari. Làng Vạn Phúc có 3 nghệ nhân được

gấp rưỡi, gấp đôi) hoặc phải làm “công chọn sang Pháp học nâng cao tay nghề.

địa chí hà đông 251