Page 270 - Địa chí Hà Đông

PHẦN 2 LỊCH SỬ

7.3. Nhân dân Hà Đông tham gia thuyết “Đại Đông Á” và chính phủ bù nhìn
giành chính quyền trong Cách mạng Trần Trọng Kim, cổ động phong trào học

Tháng Tám năm 1945 tiếng Nhật và tập võ Nhật. Dương Đức Ban -
Đêm 9-3-1945, phát xít Nhật đảo chính một thành viên Đại Việt mở nhà in Thái Bình
hất cẳng thực dân Pháp, độc chiếm Đông Dương ở Mộ Lao để in tài liệu tuyên truyền và

Dương. Ngay trong đêm đảo chính, phát xít thường xuyên liên lạc với trùm Đại Việt ở Hà
Nhật đưa 2 tiểu đoàn về chiếm đóng tỉnh Nội. Những thủ đoạn tuyên truyền của phát xít
Hà Đông, trong đó, có một tiểu đoàn đóng Nhật và tay sai bước đầu đã mê hoặc một số ít
tại khu chợ Trâu thuộc thị xã Hà Đông; cử người. Một số thanh niên thuộc tầng lớp giàu
một quan sáu phụ trách cả về hành chính và có đua nhau học tiếng và tập võ Nhật. Một

quân sự, đồng thời, duy trì và sử dụng bộ số tư sản, địa chủ có thế lực trở thành tay sai
máy cũ của thực dân Pháp. Mặt khác, phát đắc lực của phát xít Nhật. Một số tư sản, viên
xít Nhật xây dựng khu vực Xuân Mai thành chức ra sức vơ vét làm giàu. Một số ít thế lực

một căn cứ quân sự để tăng cường phòng ôm chân phát xít Nhật làm đại lý thu mua thóc
thủ; đồng thời, chiếm đóng một số vị trí như tạ, bao thầu cung cấp nhu yếu phẩm, làm đại
Mai Lĩnh, Bình Đà, chùa Trầm... lý hàng hóa cho Nhật, đầu cơ tích trữ, trở nên
Để đối phó với phong trào đấu tranh của giàu có một cách nhanh chóng.
quần chúng, phát xít Nhật bắt quan lại hằng Phát xít Nhật tăng cường bộ máy tổng lý,

ngày báo cáo về hoạt động của Việt Minh. bắt nhân dân phá hoa màu trồng đay, thu vét
Tổ chức mật thám sục phá cơ sở cách mạng; thóc tạ, đi phu xây dựng các công trình quân
dùng những thủ đoạn đánh đập, chém giết... sự, “phụ thu lạm bổ” khiến đời sống nhân

hòng uy hiếp tinh thần nhân dân. Cùng với dân thêm cùng cực. Nghề thủ công, nhất là
những hành động khủng bố, phát xít Nhật nghề dệt, buôn bán lâm vào cảnh đình đốn
ra sức tuyên truyền về chính quyền bù nhìn vì nguyên liệu khan hiếm, thị trường bị thu
Trần Trọng Kim, về “thuyết Đại Đông Á”, hẹp, nhân dân khó khăn, sức mua giảm sút.
“khối thịnh vượng chung”... Cơ quan văn Số khung dệt ở La Khê giảm từ 700 khung

hóa Nhật được thành lập do Kô-ma-chư, sĩ xuống còn 230 khung, một số tiểu chủ ở Vạn
quan quân đội Nhật đóng vai “chuyên viên Phúc bị phá sản, thợ dệt bị thất nghiệp ngày
văn hóa” cầm đầu, công khai điều khiển tay càng nhiều. Tầng lớp tư sản nhỏ bị chèn ép

sai ở thị xã và các nơi trong tỉnh hoạt động. về kinh tế, chính trị. Một số có thái độ lừng
Ở Mộ Lao, Hà Trì và trường Tự Đức, các chừng trước đây không tin Việt Minh, nay
đảng phái phản động đã thành lập tổ chức đã ủng hộ quần chúng đấu tranh, tham gia
“Thanh niên hưng quốc”. Những trùm Đại hoạt động cách mạng.
Việt thường xuyên về thị xã hoạt động, ra sức Trong những tháng 2, 3 và 4-1945, tình

tuyên truyền nói xấu Việt Minh, tô vẽ cho trạng nhân dân bị chết đói diễn ra ở khắp

270 địa chí hà đông