Page 274 - Địa chí Hà Đông

PHẦN 2 LỊCH SỬ

như Nhân Trạch, Mộ Lao, Yên Lộ đã thành kho của phát xít Nhật ở thị xã.
lập và củng cố đội tự vệ cứu quốc, cử cán bộ Trong vụ lúa chiêm năm 1945, lực lượng

đi dự lớp huấn luyện quân sự của tỉnh hoặc Thanh niên cứu quốc Nhân Trạch, Bắc Lãm,
Xứ. Ngoài những vũ khí như kiếm, mã tấu Trinh Lương, Thượng Mạo tích cực tuyên
tự sắm, đội còn được Xứ ủy Bắc Kỳ trang truyền vận động nhân dân đấu tranh chống

bị hàng chục khẩu súng và trở thành một phát xít Nhật thu thóc tạ, thu thuế, bảo vệ
trong những đội tự vệ mạnh của tỉnh và của quyền lợi của nhân dân. Do vậy, vụ chiêm
Xứ ủy. Đội đã hoàn thành tốt nhiều nhiệm 1945, về cơ bản nhân dân tổng Phú Lãm
vụ được giao như: Đưa đón bảo vệ cán bộ, không bị chúng thu vét thóc như trước. Lực
tiếp nhận và chuyển giao vũ khí đi nhiều nơi lượng thanh niên cứu quốc tổng Phú Lãm

trong tỉnh. Tự vệ cứu quốc Vạn Phúc còn còn tham gia vào đại đội tự vệ ở khu vực
tiến hành tuyên truyền ở Kim Hoàng, Miêu Phú Diễn - Tả Thanh Oai.
Nha, Phú Thứ, Ngọc Trục, thường xuyên tổ Từ tháng 5 đến tháng 7, công tác tuyên

chức rải truyền đơn, dán khẩu hiệu ở bến tàu truyền vận động cách mạng và đấu tranh
điện, các phố ở thị xã, treo cờ ở Ba La, chùa chống Nhật vơ vét thóc lúa được đẩy mạnh.
Tổng, diễn thuyết ở chợ Mỗ, chợ Hà Đông, Ở Mộ Lao, trong một lần đi làm nhiệm vụ
tung truyền đơn ở rạp hát, rạp chiếu bóng. tuyên truyền chính sách của Việt Minh, đội
Các cơ sở rất chú ý mua sắm vũ khí và tuyên truyền đã bắt lên Lý trưởng làng Phú

luyện tập quân sự cho tự vệ. Hầu như đội Diễn thả 20 người bị bắt đi phu cho Nhật.
viên tự vệ nào cũng tự sắm cho mình một Tự vệ Mộ Lao phối hợp cùng tự vệ Phú
loại vũ khí. Các đoàn thể Cứu quốc tìm Diễn phục kích tại Quán Gánh (Thường

những biện pháp để mua súng trang bị cho Tín) chặn đoàn xe chở thóc Nhật, tịch thu 9
Đội tự vệ, nhất là vận động các hội viên xe bò thóc đem chia cho nhân dân .
1
cứu quốc, những người có cảm tình với Trước uy thế của Mặt trận Việt Minh, lý
cách mạng mua tín phiếu ủng hộ quỹ mua trưởng làng Vạn Phúc phải từ chức, viên phó
súng. Nhiều quần chúng là tiểu thương, thợ lý lên thay cũng phải phục tùng theo sự hướng

chữa xe đạp... mặc dù đời sống rất khó khăn dẫn của cách mạng. Ở Mộ Lao, La Khê, bộ
nhưng khi cán bộ Việt Minh đến vận động máy chính quyền địch cũng có sự phân hóa
đã hăng hái ủng hộ. Bằng vận động quyên sâu sắc. Phó lý Mộ Lao đi theo cách mạng, trở

tiền, bán tín phiếu, Đội tự vệ Thanh niên thành một hội viên cứu quốc. Ngày 23-7-1945,
cứu quốc thị xã đã có một khẩu súng trường đội tự vệ Mộ Lao phối hợp cùng lực lượng tự
và 7 súng lục. Đội tự vệ Mộ Lao còn tìm
cách lấy súng của tên Thư ký Liên đoàn thu 1 Ban Chấp hành Đảng bộ phường Mộ Lao,
thóc Nhật. Táo bạo hơn, tự vệ Mộ Lao, tự vệ Lịch sử cách mạng của Đảng bộ và nhân dân

thị xã bí mật vào lấy được một số súng trong phường Mộ Lao (1930-2010), Nxb. Văn hóa
thông tin, Hà Nội, 2013, tr. 31-32.

274 địa chí hà đông