Page 277 - Địa chí Hà Đông

LỊCH SỬ PHẦN 2

tại phố Nguyễn Hữu Độ (nay là số 90 Lê trưởng không có mặt nên Ban Chỉ huy đã
Lợi) để thống nhất lực lượng cách mạng trên nhanh chóng chuyển phương án, biểu tình

địa bàn thị xã và lập kế hoạch hành động. Hội vũ trang sang trại Bảo an. Tại đây, lực lượng
nghị thống nhất kế hoạch vận động nhân dân cách mạng đã gặp phải sự chống trả quyết
thị xã và các làng xung quanh vũ trang biểu liệt của Quản Dưỡng và tay sai, gây ra tổn

tình chiếm dinh Tỉnh trưởng, bắt Tỉnh trưởng thất về lực lượng, phải rút lui để bảo toàn và
ra lệnh cho Quản Dưỡng phải đầu hàng, nộp báo cáo tình hình lên Tổng bộ Việt Minh .
1
vũ khí và giao trại cho cách mạng trong ngày Ngày hôm sau, 21-8-1945, Đoàn đại biểu
20/8. Lực lượng bán vũ trang do đồng chí Lê của Tổng bộ Việt Minh đưa Tỉnh trưởng Hồ
Trọng Tấn chỉ huy sẵn sàng chiến đấu khi Đắc Điềm từ Hà Nội về thị xã Hà Đông yêu

tình hình diễn biến phức tạp, kẻ thù phản ứng cầu Quản Dưỡng phải chấm dứt mọi hành
bằng quân sự. động chống đối, thả ngay số cán bộ và quần
Trưa ngày 20-8-1945, nhân dân các làng chúng bị bắt, tổ chức đưa đám những người

xung quanh thị xã như Vạn Phúc, Mộ Lao, hi sinh, chuẩn bị bàn giao trại Bảo an binh
La Khê, Văn Quán và nhân dân các phố ở cho cách mạng. Ngày hôm đó, Quản Dưỡng
thị xã từ nhiều ngả đã về tập kết tại đình bỏ trại Bảo an binh chạy sang trại Nhật rồi
Mộ Lao. Thời gian này, đê Đông Lao bị vỡ tìm cách trốn đi nơi khác. Ngày 23-8-1945,
(đêm ngày 19-8), nước lũ tràn về, thị xã Hà tự vệ và quần chúng bao vây tước vũ khí và

Đông như một hòn đảo nổi giữa biển nước tiếp quản trại Bảo an binh, dinh Tỉnh trưởng
trắng mênh mông, nước tràn vào cả một và các công sở khác. Chính quyền chính thức
vài khu phố trũng. Mặc dù vậy, quần chúng về tay lực lượng cách mạng. Cũng trong

các làng xung quanh bằng nhiều cách vẫn thời gian từ ngày 20 đến ngày 23-8-1945, ở
vượt qua nước lũ hăng hái về tham gia các làng, xã Văn Quán (nay là phường Văn
giành chính quyền ở tỉnh lỵ. Hàng nghìn Quán), Yên Định, Do Lộ, Thọ Vực (nay
quần chúng đã tập trung tại đình Mộ Lao thuộc phường Yên Nghĩa), các làng nay
sẵn sàng chờ lệnh. Ban Chỉ huy khởi nghĩa thuộc các phường Đồng Mai, Biên Giang,

hội ý lần cuối cùng, quyết định: Một bộ Phú Lương, Phú Lãm, Hà Cầu, Kiến Hưng,
phận lực lượng tiến vào bao vây trại Bảo an La Khê, Phú La, Phúc La đều nổi dậy khởi
binh, một bộ phận do tự vệ và Thanh niên nghĩa giành chính quyền thắng lợi, thành lập

Cứu quốc Vạn Phúc vũ trang dẫn đầu tiến Ủy ban nhân dân cách mạng lâm thời.
vào dinh Tỉnh trưởng, thực hiện phương án
buộc Tỉnh trưởng phải ra lệnh cho Quản 1 Cuộc biểu tình vũ trang tại trại Bảo an binh đã
Dưỡng đầu hàng. tổn thất 47 người, bị thương 30 cán bộ, quần
Nhiệm vụ chiếm Dinh Tỉnh trưởng chúng; hơn 40 người bị bắt. Đây là tổn thất lớn

không gặp trở ngại, tuy nhiên, do Tỉnh trong Cách mạng tháng Tám ở khu vực các tỉnh
đồng bằng Bắc bộ.

địa chí hà đông 277