Page 271 - Địa chí Hà Đông

LỊCH SỬ PHẦN 2

nơi. Hằng ngày, từng gia đình, từng đoàn mẽ chống địch khủng bố cơ sở cách mạng;
người từ khắp các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ chống nộp thóc, nộp thuế cho chính quyền

kéo về khu vực thị xã để kiếm miếng ăn. phát xít Nhật và tay sai; tổ chức phong trào
Rất nhiều người vì đói rét gục chết trên phá kho thóc Nhật; phá đay, phá thầu dầu
đường phố, ở cầu Chợ, vệ đường 6. Càng để cấy lúa; cảnh báo, diệt trừ tay sai gian

đến những ngày giáp hạt, diện đói, chết ác; thuyết phục nhà giàu, kỳ hào, hương lý
đói lan rộng, sự quyên góp cũng không thể lấy thóc cứu đói... Ở thị xã Hà Đông, phong
nào khắc phục nổi thảm họa do đế quốc trào phát triển tương đối nhanh, thu hút
gây ra. Trên địa bàn La Khê, Vạn Phúc, La được đông đảo các tầng lớp thanh niên, học
Cả, La Dương có hơn 5.000 người bị chết sinh, một số viên chức ở Ty Địa chính, Ty

đói. Làng La Khê có 2.000 người thì 1.200 Khuyến nông, một số nhà buôn trong đó có
người chết đói. Ở La Cả, số dân trong làng một vài nhà tư sản nhỏ, gây được nhân mối
lúc đó là 4.195 người, có 2.093 người chết là hạ sỹ quan - trong trại Bảo an binh. Bên

đói. Làng La Dương có 770 người chết cạnh các đoàn thể Cứu quốc, thị xã còn có
đói, trong đó 98 gia đình chết không còn tổ chức của Đảng Dân chủ và chi hội Truyền
ai. Hai làng này có hàng trăm người đi tha bá quốc ngữ, tổ chức rộng rãi công khai hợp
phương cầu thực. Làng Vạn Phúc có gần pháp. Nhiều người tuy không tham gia vào
1.000 người chết đói, trên 100 gia đình bỏ tổ chức nhưng vẫn hăng hái ủng hộ cách

làng đi vào Nam. Những làng không có mạng như giúp đỡ con em hoạt động, mua
nghề thủ công, hoặc có nghề nhưng không tín phiếu ủng hộ Việt Minh. Một vài công
thịnh đạt, tình cảnh chết đói cũng không chức đầu sở như Trưởng ty Khuyến nông,

ít. 3 làng Yên Lộ, Nghĩa Lộ, Do Lộ (nay Trưởng ty Học chính cũng có cảm tình với
thuộc phường Yên Nghĩa) có 500 người Mặt trận Việt Minh.
chết đói. Các làng nay thuộc hai phường Thanh niên cứu quốc thị xã có những hoạt
Biên Giang, phường Phú Lương có hơn động tuyên truyền sôi nổi như: Rải truyền
600 người chết đói. Hai thôn Văn Phú, đơn ở làng Phùng Khoang; dùng sơn trắng

Văn La (nay thuộc phường Phú La) có 106 viết khẩu hiệu trên mặt đường số 6 (đoạn cửa
người chết. Hằng ngày, những chiếc xe bò trường Học viện Bưu chính Viễn thông ngày
từ thị xã chở đầy xác người chết, đưa ra nay); kẻ khẩu hiệu “đánh đuổi phát xít Nhật”

vùng ngoại vi để chôn. Mặc dù xảy ra thảm trên tường nhà Tuần Quỳ (Văn Quán), tường
cảnh chết đói, khi bước vào thu hoạch vụ trại lính Nhật ở chợ Trâu; rải truyền đơn
chiêm năm 1945, phát xít Nhật và bọn tay trong trại lính, xưởng làm Giầy cho Nhật. Để
sai vẫn không ngừng thu thuế, thu vét thóc. không bị lộ, Thanh niên cứu quốc thị xã quy
Sau khi Nhật đảo chính Pháp (9-3- định cứ có còi 11 giờ hú lên ở thị xã là rải

1945), nhân dân Hà Đông đấu tranh mạnh truyền đơn ở các nơi. Thanh niên cứu quốc

địa chí hà đông 271