Page 628 - Địa chí Hà Đông

PHẦN 4 VĂN HÓA - XÃ HỘI

trò của Hoàng Đôn Hòa là Trịnh Đôn Phác kiệt”, sớm có truyền thống hiếu học. Năm
cũng rất tài giỏi. Cụ Hoàng Đôn Hòa để Giáp Thìn (1204) niên hiệu Hưng Long thứ

lại tác phẩm nổi tiếng về y học có tên là 12 đời Trần Nhân Tông, ông Nguyễn Tử
Hoạt nhân toát yếu (tức là phép cốt yếu Loa ở xã Văn Xá, huyện Thanh Oai, lộ Ứng
cứu người) gồm hàng ngàn bài thuốc quý. Thiên, nay là thôn Văn Nội, xã Phú Lương

Trịnh Đôn Phác lấy đó làm kim chỉ nam thi đỗ Thái học sinh. Ông làm quan đến chức
cho sự nghiệp y học của mình. Trịnh Đôn Thừa chính sứ và là người khai khoa cho
Phác đứng đầu Thái Y Viện, là thầy của vùng đất để các thế hệ con cháu noi theo.
Ngô Thì Nhậm, Lưu Hy Thái, sau này cả Để khuyến khích việc học tập của con
hai đều đỗ Tiến sĩ. Trịnh Đôn Phác có trình em mình, làng xã không chỉ định lệ trong

độ hết sức uyên thâm, chữa bệnh rất giỏi. hương ước như vừa nêu trên, mà còn có
Vua Càn Long và triều đình nhà Thanh, biện pháp cụ thể nhằm tạo nguồn thu để lo
Trung Quốc rất nể trọng, kính phục Trịnh việc mời thày về dạy và xây dựng trường

Đôn Phác vì chữa khỏi bệnh cho Hoàng lớp, chi phí việc học tập. Một trong các biện
hậu nhà Thanh. pháp đó là đặt học điền được ghi lại trong
* Làng Đồng Dương, phường Đồng khá nhiều văn bia khuyến học ở làng xã.
Mai là địa phương nổi tiếng với truyền - Làng La Khê, phường La Khê là
thống hiếu học. Làng có hai vị tiến sĩ là: một trong những vùng đất khoa bảng ở Hà

Nguyễn Trung thi đỗ khoa Nhâm Thìn Đông. Tiêu biểu là dòng họ Ngô, có Tiến
(1472) niên hiệu Hồng Đức thứ 3 đời Lê sĩ Ngô Duy Viên. Ngô Duy Viên tham dự
Thánh Tông làm quan đến Lễ Bộ Thượng nhiều kỳ thi và trúng tam trường năm 19

thư. Con trai của cụ là Nguyễn Nghiễm tuổi, đỗ Đệ nhị và Hội nguyên Tiến sỹ năm
đỗ tiến sĩ khoa Quý Sửu (1493) niên hiệu 28 tuổi, triều vua Lê Cảnh Hưng. Ông làm
Hồng Đức thứ 24, làm quan đến Lễ Bộ Tả quan đến chức Đô cấp sự trung nhập bồi
thị lang. Đời Tự Đức thứ 24, làng Đồng tụng, sau thăng Hàn lâm thị giảng.
Hoàng có ông Nguyễn Xuân thi đỗ Phó Nối tiếp truyền thống hiếu học, gia tộc

bảng khoa Tân Mùi (1871), được bổ nhiệm họ Ngô luôn không ngừng học hỏi, phấn đấu
thảo học sỹ ở Viện Hàn lâm. Tên tuổi của vươn lên, cống hiến cho quên hương, đất nước
ông đã được ghi danh ở Văn Miếu Quốc trong các lĩnh vực. kiên cường trong đấu tranh

Tử Giám và ở Huế . cách mạng, vững vàng trong lao động sản xuất.
1
- Phú Lương cũng là đất “Địa linh nhân Hậu sinh tiến sĩ Ngô Duy Viên là liệt sĩ Ngô
Đình Mẫn, người cách mạng tiền bối của tổ
1 Ban Chấp hành Đảng bộ phường Đồng Mai, chức Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng
quận Hà Đông: Lịch sử cách mạng của Đảng chí hội. Từ năm 1919 đến năm 2003, dòng họ
bộ và nhân dân phường Đồng Mai (1930-
2000), Nxb Lao Động, tr.15. Ngô có 2 giáo sư tiến sĩ là Ngô Ngọc Liễn và

628 địa chí hà đông