Page 623 - Địa chí Hà Đông

VĂN HÓA - XÃ HỘI PHẦN 4

Những lớp học của thầy đồ làng Học trò thời phong kiến phải làm quen
thường được tổ chức ngay tại nhà thầy, những sách kinh điển của Nho giáo, như Tứ

những người muốn gửi gắm con mình theo thư, Ngũ kinh, rồi Bắc sử (sử Trung Quốc),
học thầy phải đến xin thầy cho con học Nam sử (sử nước ta). Ngoài ra, trẻ còn phải
chữ. Để được theo học thầy, cha mẹ phải đọc sách Bách gia chư tử của các triết gia

lựa chọn “ngày lành tháng tốt” mang lễ đến Trung Quốc thời cổ đại, Đường thi, Tống
nhà thầy (lễ thường có xôi, thịt gà, rượu...), thi, những áng văn tiêu biểu trong lịch sử
thầy nhận lễ xong sẽ mang đi khấn thánh Việt Nam và Trung Quốc. Tất cả những nội
hiền, sau đó chia để mọi người cùng thụ dung đó, học trò phải thuộc lòng. Tất nhiên,
lộc, riêng đứa trẻ được ưu tiên ăn mắt gà, để thi cử đậu đạt, những kiến thức trên vẫn

ngụ ý để sau này sẽ sáng mắt, sáng lòng, chưa đủ. Nó còn phụ thuộc nhiều vào việc
tiếp thu nhanh tri thức và đạo đức của các vẫn dụng sáng tạo, linh hoạt vào nội dung
bậc thánh hiền. Sau đó, trong những buổi của từng bài thi cụ thể. Không chỉ học thuộc

học, việc đầu tiên là thầy đồ sẽ dạy cho các làu văn thơ, kinh sách, viết văn, làm thơ, vế
học sinh viết chữ bằng bút tre, khi đã viết đối, học trò còn phải biết soạn thảo các loại
được chữ thầy sẽ dạy đọc, vừa đọc thầy vừa văn bản của triều đình.
giảng giải sách và những lời dạy của thánh Sự hình thành và phát triển của giáo dục
hiền. Những bài học của thầy đồ chủ yếu Nho học đã mở mang dân trí, đào tạo được

là học về đạo đức, luân thường Nho giáo, một đội ngũ hiền tài cho đất nước, góp phần
về nhân - lễ - nghĩa - trí - tín. Đó là những quan trọng vào việc xây dựng, phát triển của
đức tính cơ bản để mỗi người tu thân, rèn Hà Đông thời kỳ phong kiến. Nền giáo dục

đức; truyền dạy những phong tục tập quán, Nho học đã bồi đắp thêm cho truyền thống
lễ nghi, truyền thống lịch sử dân tộc. Các hiếu học của nhân dân Hà Đông.
ông đồ nho còn soạn, chép văn tế, các văn * Các nhà khoa bảng:
bản cho các quan mục, chức sắc trong làng Hà Đông có tổng số 29 Tiến sĩ nho học
xã, viết câu đối cho nhân dân trong những trong tổng số 666 vị Tiến sĩ nho học của 29

dịp lễ tết. quận, huyện toàn thành phố Hà Nội .
1
Vào thế kỷ XV, Tiến sỹ Hoàng Trình Thời Lê Sơ, Hà Nội có 230 người đỗ
Thanh mở “Vườn học” để dạy thêm cho con Tiến sĩ, thì Hà Đông có tới 14 người đỗ,

cháu trong làng Đa Sỹ, nay thuộc phường đứng thứ tư trong số các quận huyện của Hà
Kiến Hưng. Việc làm và phương pháp dạy Nội (sau Thanh Oai, 25 người; Thường Tín,
học của Hoàng Trình Thanh đã tạo nên sức 23 người; Đông Anh, 22 người).
hút mạnh mẽ, khuyến khích con em trong
làng đi thi khoa cử. Đây là “Vườn học” duy 1 Bùi Xuân Đính: Giáo dục và khoa cử nho học

nhất ở Việt Nam dưới thời nhà Lê. Thăng Long Hà Nội, Nhà xuất bản Hà Nôi,
H.2010, tr.165-166..

địa chí hà đông 623