Page 554 - Địa chí Hà Đông

PHẦN 4 VĂN HÓA - XÃ HỘI

trà để pha ở các quán vỉa hè cũng chẳng phải nếp ven bờ ao; lá và nụ dùng đủ quoanh
cao cấp “đặc sản”. Quán trà đá chỉ cần phích năm. Những làng dệt trước đây, thợ đông

nước, một cái ghế dài, vài cái ghế nhựa, thậm thì buổi sáng thường có một ấm tích chè
chí vài cục gạch như chơi đồ hàng, dăm ba xanh hay một nồi nước vối đủ dùng cả
cái hộp nhựa đựng kẹo lạc, kẹo dồi, một cái ngày. Lá vối phải được ủ trong chum vại,

hộp kính đựng thuốc lá, vài chai nước ngọt... rồi phơi khô sẽ được nước và uống thơm
Chủ quán thường là các mẹ, các chị nhà ở ngon. Cách nấu nước vối rất đơn giản: Lá
trong ngõ, hoặc là bán trà đá “gia truyền” vối khô rửa sạch cho vào ấm, cho nước
vườn hoa Hà Đông, Bến xe Hà Đông, ở các lạnh vào đun sôi rồi uống nóng hoặc uống
ngõ dọc theo đường Lê Lợi, Quang Trung. lạnh. Nụ vối cũng được đun trong nước

Chính vì thế mà người ta chẳng thể gọi quán đến khi sôi, hoặc có thể được hãm trong
vỉa hè đó một cái tên nào khác ngoài cái tên nước sôi như cách hãm chè. Những sản
“quán trà đá”. Ngồi quán trà đá, hút vài điếu phẩm từ nông nghiệp hay cây cỏ trong

thuốc hoặc “bắn” mấy bi thuốc lào tại quán thiên nhiên, như: Râu ngô, cỏ rễ tranh,
quen gần cơ quan hay cổng chợ đã thành thói bông mã đề, rau má... để đun nước uống
quen của khá nhiều người. Những bà hàng hằng ngày. Đây đều là những loại lá mát
nước có thâm niên bán hàng thường nhớ có dễ uống, ngon miệng, tốt cho sức khỏe.
khẩu vị trà của từng khách hàng, lại có thêm Trong nghi lễ của người Hà Đông, nghi

nhiều câu chuyện phố phường đôi khi cũng lễ dâng rượu đã trở thành phổ biến, mang tính
làm cho không khí quán trà có phần rôm rả. chất bắt buộc và hết sức thiêng liêng. Trong
Nước trà không những là thức uống quan niệm dân gian, thường nói: “phi rượu

hàng ngày mà cả trong các dịp lễ hội, tết, bất thành lễ”. Rượu dùng để dâng cúng thần
giỗ, cưới hỏi, tiếp khách quý. Khi đó, pha linh vào những ngày lễ tết, rượu cũng được
trà, uống trà là cả một quy trình cẩn thận và sử dụng trong những dịp hội làng, những
khéo léo. Việc uống trà phải bảo đảm “nhất ngày lễ tổ và cả trong sinh hoạt thường ngày.
nước, nhì trà, tam pha, tứ ấm”. Mời trà và Trong lễ hội, các buổi tiệc, các dịp gặp gỡ

dùng trà cũng là cách để kiếm tìm tri kỷ, kết liên hoan tổng kết ở Hà Đông không thể thiếu
mối thâm giao. chén rượu để gắn kết tình cảm gia tộc, tình
Ngoài chè mạn, còn gọi là chè khô, đồng nghiệp, hàng xóm láng giềng. Trong

người dân Hà Đông còn hay dùng chè bữa rượu, mọi người đến mời rượu nhau rất
xanh, dược mang đến từ vùng Chương nhiệt tình, song không lỡ ép rượu.
Mỹ hoặc Lương Sơn (Hòa Bình). Nước lá 13.3. Văn hóa mặc
vối cũng được dùng khá phổ biến ở các 13.3.1. Trang phục hàng ngày
làng truyền thống. Nhiều gia đinh ở Mậu Người Hà Đông từ xưa đã rất chú ý đến

Lương, Phú Lãm, Đồng Mai trồng cây vối cách ăn mặc. Khâu đầu tiên là chọn lựa chất

554 địa chí hà đông