Page 566 - Địa chí Hà Đông

PHẦN 4 VĂN HÓA - XÃ HỘI

và quan niệm trong sinh hoạt cũng có nhiều mùa hè. Giữa không gian hiên và sân phơi
thay đổi, cách bố trí bàn thờ trở nên đa dạng có hàng cột hiên. Còn có thêm các tấm “chạt

hơn. Nhà phố hiện nay phổ biến cách đặt che” đan thành phên bằng tre. Tấm chạt che
phòng thờ trên tầng cao nhất, vừa thoáng có tác dụng che mưa, chống nắng hắt vào
khí vừa có khoảng rộng sân thượng để tập không gian bên trong nhà, đặc biệt là vào

trung nhiều người vào các dịp giỗ tết, giảm mùa đông ngăn được gió lạnh tràn vào trong
các va chạm trong sinh hoạt hàng ngày. nhà. Nhìn chung, không gian ở của người
Trường hợp nhà neo người, quá khó giàu là những không gian lý tưởng về cảnh
khăn hoặc nhà trệt, căn hộ chung cư... thì quan và điều kiện tiện nghi về khí hậu, rất
có thể gắn bàn thờ liền với không gian phù hợp với điều kiện khí hậu nóng ẩm.

phòng khách. Nhà ở cũng chia thành hai không gian:
Trong kiến trúc nhà thời phong kiến, nhà chính và nhà phụ. Nhà chính là nơi ở, có
nhà phụ hay còn được gọi là nhà ngang kéo gian thờ, cũng là nơi bày những đồ đạc quý.

dài 3 - 5 gian, nền nhà phụ thường thấp hơn Còn nhà dưới, nhà ngang là nơi để lương
nền nhà chính, chiều cao mái cũng thấp thực, dụng cụ lao động, nơi ở của người làm.
hơn, mái lợp ngói đối với nhà giàu có và Tại Vạn Phúc, La Khê, Đa Sỹ, nơi nghề thủ
lợp rạ, cói đối với nhà trung lưu lớp dưới. công phát triển thì nhà ngang lại rộng và có
Nhà phụ là nơi nấu ăn, bếp, phòng ăn, nơi công năng như xưởng sản xuất. Những gia

ngủ của phụ nữ, người giúp việc trong nhà. đình ít điều kiện thường chỉ có một ngôi nhà
Ngoài ra, nhà phụ còn là nơi làm các công nhỏ duy nhất, tất cả mọi sinh hoạt của gia
việc thủ công lúc nông nhàn như dệt vải, đình đều diễn ra ở đây. Nhà ở của họ kém

dệt cửi, đan lát, thêu thùa; một không gian tiện nghi hơn so với nhà giàu, chẳng hạn
trong nhà phụ đặt cối xay thóc, cối giã gạo... như không có hiên trong nhà hoặc nếu có
Không gian chiếm diện tích khá lớn thì hiên nhà cũng hẹp, không đảm bảo điều
trong khuôn viên của ngôi nhà là sân phơi. kiện sử dụng; chiều cao của ngôi nhà quá
Những gia đình có điều kiện, diện tích căn thấp, các cửa sổ thường nhỏ, hẹp nên thiếu

nhà lớn thường có sân phơi rất rộng lát gạch ánh sáng trong nhà. Tuy vậy, nhà ở lợp bằng
bát, là nơi phơi sản phẩm nông nghiệp vào rạ, cói với tường trình bằng đất lại mang lại
ngày mùa và là không gian tổ chức cỗ bàn. một hiệu quả sử dụng rất tốt đó là đảm bảo

Khi kinh tế nông nghiệp giảm bớt, dân cư mát về mùa hè và ấm vào mùa đông.
ngày càng tăng thì khoảng cách cũng thu Trong điều kiện hiện nay, không gian
hẹp, thường được sử dụng để bầy cây cảnh, công cộng đóng vai trò quan trọng trong
bể cảnh. Từ sân lên nhà ở có một không sinh hoạt cộng đồng và hành vi ứng xử của
gian đệm gọi là hiên, hiên có chức năng đệm cư dân đô thị. Những không gian giữa các

ngăn gió lạnh về mùa đông và bức xạ về công trình - một loại không gian tất yếu, có

566 địa chí hà đông