Page 562 - Địa chí Hà Đông

PHẦN 4 VĂN HÓA - XÃ HỘI

ở, cách tổ chức tổng thể mặt bằng, vật liệu để coi giữ. Một khi đào móng làm nhà, sửa
dựng nhà và mái lợp. Hiện nay, do cảnh quan sang nhà mới, cơi nới nhà ở... nghĩa là động

môi trường, nhà ở được xây dựng với kiến đến công thần thổ địa, long mạch tại nơi đó;
trúc hiện đại, tiện ích nhưng xu hướng gắn cho nên, phải xem ngày động thổ hợp với
với thiên nhiên vẫn được ưa chuộng. tuổi của gia chủ để làm lễ cúng bái, xin phép

Việc xây dựng nhà ở đặc biệt chú trọng thần linh.
đến hướng nhà, hướng nhà phải hợp phong Gia chủ sẽ mời thầy đến làm lễ phạt mộc
thủy, hợp với gia chủ. Dân gian có câu “Lấy nếu làm nhà gỗ, tre. Gia chủ làm lễ xôi gà
vợ hiền hòa, xây nhà hướng Nam”. Làm nhà cúng thổ thần và gia tiên xin phép được khởi
cần tránh “góc ao, đao đình” hoặc đường công làm nhà. Trong điều kiện chủ nhà đã

làng, đường ngõ đâm thẳng vào nhà thì sẽ chuẩn bị sẵn sàng thì lễ phạt mộc chính là
bất lợi cho gia chủ. Người Hà Đông, cũng ngày khởi công xây dựng ngôi nhà. Trong
theo quan niệm phương Đông, hướng Nam trường hợp xây nhà thì chủ nhà phải làm lễ

là hướng sinh khí, hướng hưng thịnh, hướng động thổ. Ngày giờ làm lễ cũng phải nhờ thầy
cho gió nồm mát về mùa hè; hướng Đông là cúng xem giúp để việc làm nhà thuận lợi,
hướng của thần linh, nơi có ánh bình minh tránh bị thần linh trừng phạt. Lễ hoàn thành
chiếu vào mỗi buổi sáng làm cho không khí nhà mới - khánh thành và lễ tân gia - mừng
ngôi nhà quang sạch; hướng Bắc là hướng nhà mới thì tùy từng gia chủ, có thể mời thầy

có gió lạnh về mùa đông, hướng Tây nóng cúng chọn ngày lành tháng tốt để nhập trạch.
do bức xạ nên hai hướng này không được 13.4.2. Các loại hình nhà và kiến trúc
chọn làm hướng xây dựng nhà cửa. Việc nhà ở (vật liệu làm nhà, kết cấu...)

xem hướng nhà phải phù hợp với phong Kiến trúc nhà ở của người Hà Đông
thủy, hợp với tuổi của gia chủ. Từ đầu thế kỷ chịu ảnh hưởng sâu sắc, đậm nét của điều
XX, dù việc xem hướng nhà theo quan điểm kiện khí hậu, thổ nhưỡng. Trước kia, nhà ở
truyền thống vẫn được coi trọng, nhưng với của người Hà Đông được chia làm ba dạng:
các căn nhà trên các tuyến phố còn phải tính Nhà ở của người nghèo thì lợp tranh, vách

đến sự tiện lợi cho việc buôn bán. Ngoài ra, đất, nền đất, kèo cột làm bằng tre nứa; nhà
còn phải căn cứ vào địa thế tự nhiên như ao, ở của người khá hơn thì làm nhà bằng gỗ
đầm, sông, kênh mương nước. (xoan), mái lợp rạ, cỏ tranh..., vách bằng

Khi đã chọn được vị trí tốt để xây nhà, bùn nhào rơm, nền đất hoặc lát gạch; nhà
xác định được hướng nhà theo tuổi và các của người giàu có, sang trọng thì làm nhà
yếu tố phù hợp khác thì việc còn lại là xác bằng gỗ (lim, mít, kiền kiền...), mái lợp
định thời điểm làm nhà, tức là ngày động ngói, tường gạch, nền gạch... Người nghèo
thổ để khởi công xây nhà. Người Hà Đông làm nhà một gian hai chái hoặc ba gian hẹp,

tin rằng mọi nơi đều có công thần thổ địa còn nhà trung bình và nhà giàu thì làm nhà

562 địa chí hà đông