Page 236 - Địa chí Hà Đông

PHẦN 2 LỊCH SỬ

cho địa chủ. Hằng năm, nhà nước cố gắng giỏi nổi tiếng, dân gian thường nói “thợ
sửa đắp đê điều, nạo vét kênh mương, Xốm, cốm Vòng” .
3
song vẫn không khắc phục được lũ lụt. Hoạt động buôn bán diễn ra ở các chợ
Người nông dân ra sức tăng gia sản xuất, trong vùng và những vùng lân cận. Việc đi
duy trì cuộc sống ở làng quê. Ngoài trồng lại thuận tiện vì nằm trên đường thiên lý. Cầu

lúa, ngô, khoai, còn trồng thêm rau, đậu, Đơ đã được bắc qua sông Nhuệ (nay là Cầu
hoa quả. Thời Nguyễn, vùng Hà Đông Hà Đông) từ lâu đời, ban đầu có 21 nhịp. Đến
có những thổ sản như lúa, ngô, mật mía, năm 1814, Quan Khâm Sai chức Xuyến Ngọc
chuối, mít ... Các nghề thủ công truyền hầu Nguyễn Bá Xuyến (người làng Hạ Thanh,
1
thống tiếp tục phát triển như rèn sắt ở làng Đa Sỹ là quê ngoại ông), ông Lê Viên ở thôn

Đa Sỹ, ươm tơ dệt lụa ở tổng La, ở làng Mậu Lương, dân trong hàng tổng và khách
Vạn Phúc. Dân gian có câu: thập phương góp của xây dựng lại. Cầu được
“The La, lụa Vạn, vải Canh thu gọn lại còn 11 nhịp, làm nhà lợp mái che

Nhanh tay đi bán, ai sành thì mua” ở trên - thượng gia hạ kiều , khánh thành ngày
4
hoặc: “The La, lụa Vạn, chồi Phùng” 13 tháng 8 năm Ất Hợi (1815).
hoặc: “The La, lĩnh Bưởi, chồi Phùng”. Đời sống tinh thần nhân dân phong phú,
Nhờ có nghề dệt tinh tường mà dân vùng đa dạng. Sách Hà Nội địa dư, soạn năm
La trở nên trù phú, văn vật, nổi tiếng trong 1851 có ghi khái quát về vùng đất Thanh

“Mỗ, La, Canh, Cót tứ danh hương” . Oai, trong đó có Hà Đông hiện nay như
2
Làng Thượng Mạo thuộc tổng Xốm, nay sau: “Đàn ông ưa chuộng lễ nghĩa, đàn bà
thuộc phường Phú Lương, có nghề mộc cổ chăm chỉ vá may. Thủ công tay nghề tinh

truyền. Dân gian thường gọi thợ Thượng xảo; nghề nông vườn ruộng cần cù. Lớp trí
Mạo là thợ Xốm. Từng tốp thợ đã đi tìm thức phần nhiều ghét chuyện tranh giành;
việc khắp nơi, tham gia xây dựng nhiều hạng dốt nát cũng biết liêm sỉ mà không
đình, chùa, miếu, nhà thờ theo kiến trúc phạm tội. Bạn bè tặng nhau bằng những lời
cổ xưa. Một số công trình vẫn được bảo tao nhã; chốn hương thôn chung sống giữ

tồn cho đến ngày nay như đình Cầu Đơ, lễ phép nhún nhường. Thờ thần thành ba
Khương Thượng, Bình Đà, La Tinh, Đông hạng, hoặc đôi khi cũng bói toán dữ lành;
Lao, Văn Phú, Khê Tang, Thượng Mạo và hát nhạc theo ba chương, thường áp dung

nhiều công trình khác. Tay nghề thợ Xốm phỏng theo lối cổ. Cầu cũng thì pha mầu

1 Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam Nhất thống 3 Ủy ban Nhân dân quận Hà Đông, Làng nghề
chí, Bản dịch mới của Hoàng Văn Lâu, in lần thứ truyền thống, Làng nghề mộc Thượng Mạo, Cổng
nhất (2 tập), Nxb Lao động, 2012, tr. 1121 thông tin điện tử quận Hà Đông, tháng 10-2018.
2 Đặng Văn Tu, Nguyễn Tá Nhí (đồng chủ biên), 4 Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam Nhất
Địa chí Hà Tây, Sđd, tr.564 thống chí, Sđd, tr. 1094

236 địa chí hà đông