Page 728 - Địa chí Hà Đông

PHẦN 4 VĂN HÓA - XÃ HỘI

hữu thợ dệt, bà Đồ Hoan rất vui khi thấy các phía đầu nhà thành một “cái trổ” thông ra dãy
con tham gia cách mạng. Bà khích lệ, động ao, đi ra cánh đồng phòng khi có sự bất trắc.

viên tạo mọi điều kiện để các con hoạt động. Từ cuối năm 1939, bà Đồ Hoan là đầu
Bản thân bà cũng hăng hái tham gia Hội Ái mối liên lạc quan trọng giữa đồng chí Hoàng
hữu thợ dệt ở vùng La - Mỗ. Mặc dù bận làm Văn Thụ với đồng chí Trường Chinh, đồng

ăn, buôn bán, Bà vẫn giành nhiều thời gian chí Hoàng Quốc Việt... Với tài trí và lòng
tham gia trong tổ chức Hội, tham gia những can đảm, hầu hết các chuyến đi công tác của
cuộc đấu tranh, ra Hà Nội nghe Ca-puýt diễn Bà dù lên vùng biên giới Cao Bằng, Lạng
thuyết, dự cuộc mít tinh kỷ niệm ngày Quốc Sơn hay đến các nơi khác đều trót lọt. Bà
tế lao động 1-5-1938 ở Đấu Xảo, dự đám tang được đồng chí Hoàng Văn Thụ mến phục

nhà hoạt động Phan Thanh... gọi là “Chị cả Bắc Kỳ”.
Trong cuộc đấu tranh chống thuế ngày Khi tham gia đấu tranh, Bà luôn khôn
14-6-1937, anh Nguyễn Trung Hoan con khéo, kiên quyết. Với cán bộ của Đảng về

trai cả của Bà bị bắt. Với lòng can đảm, Bà ở và làm việc, Bà tận tình chu đáo về mọi
lên thẳng dinh Tổng đốc đối mặt đấu tranh. mặt. Khi thấy công việc của Đảng gặp khó
Không làm gì nổi, chúng phải thả con trai khăn, Bà tìm cách giải quyết. Đảng cần kinh
cả của bà. Anh Nguyễn Trung Hoan thoát ly phí hoạt động, Bà sẵn sàng tìm cách xoay
tiếp tục hoạt động ở tỉnh khác. xỏa để ủng hộ. Có lần, Bà nhận nhiệm vụ

Khi Xứ ủy Bắc kỳ cử đồng chí Nguyễn chuyển tài liệu bí mật lên vùng biên giới
Quốc Thụy (tức Sinh Cố) về giúp đỡ Chi tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn.
bộ ghép La - Vạn - Mỗ, Bà đã tận tình giúp Ngày 2-6-1941, Bà bị bắt. Bọn mật thám

đỡ khi đồng chí đến nhà Bà ở để hoạt động dùng mọi thủ đoạn tra tấn một cách dã man.
cách mạng. Sau 50 ngày, Sở mật thám Hà Nội tra tấn,
Tháng 9-1939, Đảng rút vào hoạt động xét hỏi và không khai thác được gì. Chúng
bí mật. Xứ ủy Bắc kỳ chọn vùng Vạn Phúc đưa Bà về giam ở nhà lao Hà Đông để chờ
- La Cả - Yên Lộ làm An toàn khu (ATK) ngày ra tòa xét xử. Trong nhà lao, một hôm

để lãnh đạo phong trào cách mạng trong thấy chúng bắt được người con trai thứ hai
toàn Xứ. là Nguyễn Trung Hỗ đưa anh vào phòng
Đầu năm 1940, Bà Đồ Hoan đứng trong chờ tra tấn. Bà nhờ chị em tù công kênh lên

hàng ngũ của Đảng, sinh hoạt ở Chi bộ Ban cửa sổ và dặn con: Dù bị tra tấn đau đớn có
cán sự ATK Xứ ủy. Nhiệm vụ chủ yếu của chết con cũng không được phản bội. Năm
Bà là nuôi giấu và làm giao liên cho đồng chí 1941, cả ba mẹ con bà đều bị mật thám bắt.
Hoàng Văn Thụ - Bí thư Xứ ủy Bắc Kỳ. Bà Anh Hoan con trai cả bị bắt ở Hải Dương.
xếp sắp nơi kín đáo làm chỗ ở và làm việc của Do bị bắt không có tang chứng, Bà và

đồng chí Bí thư Xứ ủy. Bà còn phá hàng rào anh Nguyễn Trung Hỗ được trắng án. Trở

728 địa chí hà đông