Page 688 - Địa chí Hà Đông

PHẦN 4 VĂN HÓA - XÃ HỘI

Chênh, Phú Nói, Phú Rầu, Đưa Thơ, Vãn, dáng vẻ của những gì ngọt ngào, mềm mại,
Dọc, Cờn, Hãm và Dồn. Lời văn trong Chầu thân thương, rất nữ tính của Thánh Mẫu.

Văn cũng phổ từ thơ ca dân gian, đôi khi * Diễn xướng hầu đồng:
vay mượn cả trong các tác phẩm văn thơ Hầu đồng là một nghi lễ của đạo mẫu,
bác học và thường là thể lục bát, lục bát không tách rời đạo mẫu, giúp còn người

biến thể, thất ngôn, bốn chữ. Các bài văn hát hướng tới những nét đẹp chân, thiện, mỹ,
thường sắp xếp như một câu chuyện về xuất tạo niềm tin vào tương lai tươi đẹp. Đây
xứ của Thánh và tôn vinh công đức, kỳ tích là nghi thức không thể thiếu trong các tín
của ngài. Câu văn có vần điệu, tuy niêm luật ngưỡng Tứ Phủ, tín ngưỡng thờ Đức Thánh
không chặt chẽ như một bài thơ nhưng khi Trần ở Hà Đông, tiêu biểu là diễn xướng

đọc lên mọi người đều cảm nhận được chất hầu đồng ở đền Bia Bà, La Khê. Trình tự
thơ của bài văn. một giá hầu gồm lên khăn áo, múa lễ, phán
Ở Hà Đông, hát văn là hình thức diễn truyền và thăng. Âm nhạc là thành phần

xướng khá phổ biến, tiêu biểu là ở Phú không thể thiếu, cung văn chính là người
Lương. Giai điệu của hát văn khi thì mượt tấu nhạc phục vụ buổi lễ.
mà, hấp dẫn, khi lại dồn dập, khỏe khoắn Những người hầu đồng được cho là có khả
vui tươi. Chất thơ của bài văn đó được nâng năng tiếp xúc với thần linh; người dân tham
lên cao tuyệt đỉnh trong không khí tâm linh gia hầu đồng với niềm tin rằng họ được tiếp

thành kính, khấn vái xuýt xoa, khói hương xúc với thần linh thông qua người hầu đồng
nghi ngút, có dàn nhạc, lời ca phụ hoạ, đưa để cầu mong tài lộc và sức khỏe. Hầu đồng
đẩy và các điệu múa thiêng của Thánh thể là một sự kết hợp của nhiều loại hình nghệ

hiện qua người hầu đồng. thuật diễn xướng, múa, hát chầu văn nhạc cổ
Hát Chầu Văn với sự đề cao những mô độc đáo. Nhạc hát thông thường là chầu văn
hình nhịp điệu có chu kỳ, âm nhạc nên Chầu có nội dung ca ngợi sự linh thiêng của thần
Văn giống như những vũ điệu của thánh thánh và vẻ đẹp tiên giới. Với các giá ông
thần, dìu dặt và mê hoặc lòng người. Cả Hoàng thì cung văn sẽ có cả ngâm thơ cổ.

cung văn cùng các con nhang đệ tử như tỉnh Người đứng giá hầu đồng gọi chung là thanh
như say trong sự hòa quyện đồng điệu. Bên đồng; thanh đồng là nam giới thì được gọi
cạnh việc diễn tấu những khúc nhạc không là “cậu”, nữ giới được gọi là “cô” hoặc “bà

lời với vai trò độc lập, đàn nguyệt có nhiệm đồng”. Thường có 2 hoặc 4 phụ đồng (được
vụ dẫn dụ giọng điệu và nâng đỡ cho lời gọi là nhị trụ hoặc tứ trụ hầu dâng) đi theo
ca tiếng hát. Giai điệu tiếng đàn, giọng hát thanh đồng để chuẩn bị trang phục, các đồ lễ
Chầu Văn có một sức quyến rũ đặc biệt. phục vụ buổi hầu đồng.
Dập dìu trên nền nhịp phách lúc ẩn lúc hiện, Lễ nghi hầu đồng làm trước bàn thờ

nhiều làn điệu mang đậm tính trữ tình như thánh Mẫu trong không gian hẹp được coi

688 địa chí hà đông