Page 577 - Địa chí Hà Đông

VĂN HÓA - XÃ HỘI PHẦN 4

14.1.2. Tín ngưỡng thờ thần bản thổ trông coi một công việc riêng biệt. Thổ
Người Việt có câu: “Đất có Thổ Công, công trông coi việc bếp núc, Thổ Địa trông

sông có Hà Bá”, nghĩa là theo niềm tin thì coi việc trong nhà, Thổ Kỳ trông nom việc
mỗi vùng đất lại có một vị thần cai quản chợ búa cho phụ nữ hoặc việc sinh sản
riêng. Đối với tín ngưỡng thờ cúng Thổ các vật ở vườn đất. Thông thường, các gia

công, mỗi khi làm việc có đụng chạm đến đình thường đặt bàn thờ Thổ Công ở bên
đất đai, như: Xây cất, đào ao, đào giếng, mở cạnh bàn thờ gia tiên. Nếu như trong gia
vườn... thì người dân thường cúng vị thần đình không có bàn thờ gia tiên thì bàn thờ
này qua lễ động thổ. Thổ Công sẽ được đặt ở phòng chính giữa.
Thổ Công còn được gọi Ông Địa, là Không đặt bàn thờ Thổ Công đối diện cửa

một trong những vị thần quan trọng trong chính, cửa nhà vệ sinh, nơi ồn ào... sẽ cản
mỗi gia đình, bên cạnh Táo quân. Theo tín trở vận tài của gia chủ.
ngưỡng dân gian, các gia đình lập bàn thờ 14.1.3. Thờ Mẫu

cúng thổ công tại nhà. Bát hương thờ Thổ Tín ngưỡng thờ Mẫu (đạo Mẫu) là một
công ở giữa, bên trái là bát hương bà Cô Tổ, hiện tượng văn hóa tín ngưỡng tâm linh
bên phải là bát hương Gia Tiên. Khi cúng lễ, độc đáo trong hệ thống tín ngưỡng dân gian
đều phải khấn Thổ Công trước để xin phép đa thần của người Việt Nam. Trong tiến
cho tổ tiên về. trình hình thành và phát triển của mình, tín

Người Hà Đông cúng Thổ Công ngưỡng thờ Mẫu có mối quan hệ gắn kết,
vào các ngày 1, 15 (âm lịch) và các dịp tương giao với các hiện tượng tín ngưỡng
lễ tết. Vào đêm giao thừa, sau khi cúng và tôn giáo khác, đặc biệt với Phật giáo.

giao thừa xong, các gia chủ cúng khấn Mẫu Liễu Hạnh - vị tiên giáng thế sinh
Thổ Công, tức là vị thần cai quản trong ra ở đất Phủ Giày, tỉnh Nam Định được dân
nhà. Lễ vật tương tự như cúng giao thừa quê tôn kính, thâm nhập ngự trị ở nhiều
nghĩa là gồm trầu rượu, nước, đèn nhang, làng quê ở Hà Đông. Sau này những người
vàng mã, hoa quả cùng các thực phẩm xôi phụ nữ có công với đất nước dân làng, mẹ

gà, bánh, mứt... Vào ngày rằm, mùng một, của các vị thần đánh giặc cứu nước, khai
lễ vật cúng đơn giản hơn gồm hương hoa, sáng văn hóa được nhân dân ngưỡng vọng
trầu cau, nước, hoa quả... Nhiều gia đình gọi là Thánh Mẫu. Hà Đông có nhiều nơi

cầu kỳ có thể làm lễ mặn có thêm xôi, gà, thờ cúng các Mẹ và dân tôn kính gọi là
giò, thịt luộc, rượu. Đức Thánh Mẫu. Trong các đền thờ Thánh
Bàn thờ ông Công không chỉ thờ một Mẫu, đứng đầu là Mẫu Đệ Nhất (Mẫu Liễu
vị thần mà thờ ba vị thần với ba danh hiệu Hạnh). Tiếp đến là Mẫu Đệ Nhị, Mẫu Đệ
khác nhau. Trong bài vị người ta để cả Tam... kế tiếp các Chầu (Mẫu thuộc các dân

danh hiệu của ba vị thần này. Mỗi vị thần tộc thiểu số anh em), từ Chầu Bà đến Chầu

địa chí hà đông 577